Alweer een nieuw jaar in geknald met elkaar. 365 dagen aan kansen, ontmoetingen en momentjes. Voor velen van ons brengt het nieuwe jaar een frisse blik, nieuwe mogelijkheden, eye-openers en voor sommigen zelfs een afslag op die A4 richting een heel ander leven. Anderen reflecteren en kijken met trots terug op het afgelopen jaar. Weer anderen kijken terug en kunnen niet anders dan zich een beetje teleurgesteld voelen over het afgelopen jaar of zien met gevoelens van wanhoop tegen het nieuwe jaar op. Afhankelijk van hoe jouw persoonlijke jaar eruit heeft gezien, zal er ongetwijfeld sprake zijn van een beetje van beiden.
Het leven komt nou eenmaal met heel veel moois, maar ook valkuilen en uitdagingen. Deze uitdagingen hebben logischerwijs een invloed op je zijn. Dus voor die moeilijkere momenten, dagen dat het geluk even ver te zoeken is, hieronder een aantal brainfacts die je kunnen helpen om door de donkere dagen heen te komen.
Tel toch eens tot tien!
In tijden van oorlog, oorlog in de wereld –we zien het overal – maar ook met het ontbreken van vrede in onszelf, vervallen wij mensen in beestachtig gedrag. Dit ligt in onze evolutionaire aanleg. Maar niet getreurd; tijdens de evolutie is bij de mens de neo-cortex ontwikkeld. Dit deel in onze hersenen fungeert als een soort oplettende burger die als taak heeft impulsen die van buitenaf komen, te coördineren. Kortom; deze zorgt ervoor dat je die voordringer bij de bakker niet de huid vol scheldt, of die brutale tiener die je een duw geeft geen draai om zijn oor verkoopt. Belangrijk dus.
De neo-cortex leert ons om te gaan met evolutionaire driften. Het helpt je de controle te behouden als die prachtige vrouw weer eens langs loopt, of als die knappe man eindelijk op je af loopt en je instinctief veels te dichtbij wil komen en stiekem even een been wil aanraken. Een leuk feitje wat samenhangt met deze neo-cortex; tot tien tellen. Een ieder zal dit vast en zeker een keer tegen zichzelf gezegd hebben als je de frustratie voelt borrelen, of tegen je kleine neefje dat uit boosheid steeds een stuk speelgoed van zichzelf stukgooit. ‘Tel toch eens tot tien!’ Dat je daarmee intuïtief biologische psychologie toepast, zal misschien verbazen. Het is namelijk zo dat wij mensen iets bezitten wat ons onderscheidt van alle andere levende wezens. Een grotere prefrontale cortex. Dit deel in onze hersenen ontwikkelt zich tussen het vierde en twaalfde levensjaar en zorgt voor een kleine vertraging in onze reactie op een prikkel van buitenaf. Ons gedrag wordt immers voor een groot deel bepaald door impulsen, waar in de eerste instantie ons primitieve brein actief is. Maar als we het alleen met dit primitieve deel moesten doen, zouden we elkaar nog steeds met een knots de hersens inslaan voor een stuk vlees. Bij wijze van dan. De prefrontale cortex speelt een grote rol bij controle over deze impulsen, doordat deze zorgt voor een ‘omweg’ in de hersenen waar de prikkel binnenkomt. Tel dus eens tot tien.
Depressieve gevoelens?
Voor de mensen die met teleurstelling terugkijken op het afgelopen jaar, of angstig zijn voor wat het nieuwe jaar gaat brengen, komen helaas vaak ook depressieve gevoelens om de hoek kijken. Het is niet gek dat je dit soort gevoelens kunt ontwikkelen als het steeds maar niet lukt je doelen te behalen, of je veel te verduren hebt gehad in het afgelopen jaar. De één is hier gevoeliger voor dan de ander, wat met onze unieke genetische predispositie te maken heeft (blauwdruk die je al bij je draagt vanaf het moment dat je wordt geboren) maar het heeft ook een biologische oorzaak.
In onze hersenen kan namelijk een tekort aan serotonine ontstaan. Serotonine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd en heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een grote invloed op onze gevoelens van geluk. Of gevoelens van ongeluk. In dat laatste geval wil je natuurlijk de aanmaak van dit hormoon zoveel mogelijk weer op gang brengen. Er zijn verschillende manieren om dit aan te pakken. De eerste categorie ‘bio-agogische‘ interventies is te vinden in sport en spel. Naast het feit dat sportactiviteiten doorzettingsvermogen en zelfbeheersing bevorderen, kun je door bijvoorbeeld te gaan hardlopen of andere krachtige inspanningen te verrichten, de aanmaak van serotonine opkrikken. De tweede groep zit in verschillende vormen van meditatie en yoga. Deze bieden niet alleen een basis voor zelfcontrole maar hebben ook een zeer sterke invloed op de balans in onze hersenstructuur. Je lichaam een handje helpen en een positieve invloed uitoefenen op gevoelens van depressie kan ook bereikt worden door lichamelijke aanrakingen, liefkozingen, knuffels, kusjes en massages. Hiermee stimuleer je de aanmaak van oxytocine. Dit hormoon draagt bij aan gevoelens van plezier en geluk, én de aanmaak van serotonine. Het wordt niet voor niks het ‘knuffelhormoon’ genoemd.
Soulfood
(Bijna) iedereen zal het met mij eens zijn als ik zeg dat goed voedsel en lekker eten, kunnen zorgen voor een van oor tot oor brede glimlach, en in mijn geval zelfs intense gevoelens van geluk. In onze culturen is eten ook niet alleen zomaar eten. Het omvat veel meer. Liefde, samen zijn en familie. Naast het persoonlijke en culturele aspect in deze, levert voedsel ook de biochemische bouwstoffen die ons lichaam, en onze hersenen in het bijzonder, nodig hebben. Door niet gevarieerd of ongezond te eten kan het gebeuren dat je lichaam niet in staat is belangrijke stoffen op te bouwen. Gevoelens van depressie en gevoelens van geluk worden beïnvloed door wat je eet. Cholesterol en gezonde vetten verhogen de serotonine-activiteit, dat waar je naar op zoek bent als je kampt met depressieve gevoelens. Vruchten die geluksgevoelens opwekken zijn; gedroogde dadels en vijgen, papaja, bananen, aardbeien, zoete kersen, sinaasappels, mango’s, ananas, grapefruits en hazelnoten. Serotonine wordt als de zon onder gaat omgezet in melatonine, het slaaphormoon dat zorgt voor je vredige nachtrust. En voor een optimale productie van serotonine heb je een optimale productie van melatonine nodig. Vergeet dus niet je soulfood. I know I won’t!
Actie
Bovenstaande kan helpen als je even een ‘off day’ of ‘off days’ hebt, als je bijvoorbeeld moeite hebt de energie en motivatie te vinden in het alledaagse leven. Maar een ieder die te kampen heeft met chronische gevoelens van depressie en leegte raad ik aan professionele hulp in te schakelen. Deze interventies zullen in dat geval moeten bestaan naast een professionele behandeling.
Recente reacties