Leanda Zeldenrust (36) omschrijft zichzelf als ambitieuze, vooruitstrevende en veelzijdige Surinaamse vrouw. Ze is moeder van een dochter van 11 en de founder van onder andere Leduc Consultancy & Trainingen. Het ondernemerschap zit in haar en ze heeft ook veel ervaring in ondernemen in Suriname. Welke tips heeft ze voor ondernemers in Suriname?
Voordat we overgaan op de tips, schetsen we een beeld van wie Leanda is en wat zij zoal doet en gedaan heeft.
Het begin van haar ondernemerschap
Leanda is sinds haar kinderjaren altijd ondernemend bezig geweest.
‘Het begon met ijsjes. Deze bood ik aan jongens uit de buurt aan die na een potje voetballen langs liepen. Toen ik op de muloschool zat, hielp ik buurtkinderen met rekenlessen, waarvoor ik later een kleine vergoeding vroeg. Mijn kennis zette ik om in een commerciële dienst. Dat doe ik overigens niet altijd, want ik ben een zeer sociaal mens.’
De ondernemer heeft daarnaast nog tientallen andere dingen gedaan. Plantjes of tweedehandskleding inkopen, vermeerderen en doorverkopen, tot thuis eten verkopen in de weekeindes.
‘Ik heb verder negen jaar lang een sappenbedrijf gehad met bijkans 10 man personeel en ik heb gedurende deze periode tientallen personen een baan aangeboden.’
Bedrijfsactiviteiten
Leduc Consultancy & Trainingen
Met Leduc Consultancy & Trainingen biedt Leanda trainingen voor de ontwikkeling van ondernemerschap en financiële kennis in Suriname. ‘Daarnaast bieden wij coachingtrajecten aan studenten, ondernemers en/of individuen.’
Maar Leanda doet nog veel meer dan dat. Zie hieronder een kort overzicht.
Huiswerkinstituut Leduc
‘Ons huiswerkinstituut Leduc biedt op maat gesneden bijlessen en huiswerkbegeleiding aan in verschillende vakken.’
Stageverblijf Kamperfoelie
‘Appartementen verhuren aan stagiaires uit Nederland en België, artsen en coassistenten uit de Filipijnen.’
Stichting Vonzell
‘Wij voeren voornamelijk ontwikkelingsprojecten uit en verzorgen trainingen voor jongeren en vrouwen in Suriname met het oog op zelfredzaamheid. De organisatie staat voor een duurzame impact op jongeren en vrouwen. We versterken jongeren en vrouwen middels het uitvoeren van ontwikkelingsprogramma’s. Partnerschappen aangaan en branche- en partnerorgansiaties versterken zijn belangrijke kernwaarden.’
Ondernemen in Suriname: veel voorkomende zaken
Als ondernemende vrouw in Suriname, kent Leanda het ondernemerslandschap in het land maar al te goed. Dit zijn zaken waar je in Suriname rekening mee dient te houden als je gaat ondernemen in Suriname; finance afzetmarkten en de economische situatie.
1. Finance
‘Doorgaans zegt men dat de toegang tot financiën een van de grootste problemen is, waarmee een ondernemer te kampen kan krijgen. Ik heb dat niet echt ervaren, omdat ik weet dat geld lenen, geld kost. En dat je als ondernemer, of je nou startende of groeiende bent, je altijd wat spaargeld moet hebben. Over financiële middelen beschikken geeft nog geen garantie tot succes. Je moet ermee weten om te gaan. Kansen goed kunnen inschatten en gecalculeerde risico’s nemen bij het investeren en/of uitbreiden.’
2. (Nieuwe) afzetmarkten
‘Nieuwe afzetmarkten voor sommige diensten aanboren, is een probleem. Dit heeft te maken met het feit dat jij als ondernemer de infrastructuur zal moeten aanleggen en dat kost meestal nog wat.’
‘De meeste ondernemersactiviteiten vinden plaats in Paramaribo of zijn distriktgebonden. Dit maakt dat je doelgroep beperkt is tot een bepaald deel van de totale bevolking. Suriname telt maar 600.000 personen. Er zijn meerdere aanbieders op de markt en met zo een kleine bevolking kan je in een bepaalde branche niet echt groeien. Ga maar na als er in Paramaribo alleen al meerdere spelers op de markt zijn, dan kun je je marktaandeel niet veel meer vergroten. Een ondernemer moet positief zijn, maar ook realistisch. Is er vraag naar je product? Hoe groot is de kans om vraag te creëren? Dat zijn vragen die we onszelf als ondernemer ook moeten stellen. Het bovenstaande is natuurlijk afhankelijk van het soort bedrijf.’
3. De economische situatie
‘De huidige economische situatie op zich is voor vele ondernemers niet te doen vanwege de zeer hoge koers. Maar ook deze crisis biedt kansen. We kunnen als ondernemers niet stoppen, maar kijken waar er een balans is tussen de kwaliteit en de kosten, om toch winst te maken en te overleven.’
Ondernemen in Suriname: tips van Leanda
Marktoriëntatie: Neem voldoende tijd om je te oriënteren op de markt. Zo herken je de valkuilen ook.
Spaargeld: Sparen is belangrijk. Eigengeld is essentieel om van start te gaan en/of uit te breiden.
Innovatie: Kom met iets innovatiefs en biedt een product dat een probleem oplost in de situatie waarin ons land nu verkeert.
Ondernemen in Suriname: het heden en de toekomst
Bij de vraag om het ondernemerschap in Suriname een cijfer van 1 t/m 10 toe te kennen, gaf Leanda een 5. Haar toelichting:
‘Het ondernemersklimaat/-beleid is nog niet wat het wezen moet. De meeste acties die plaatsvinden, zijn vanuit de ondernemer zelf. De overheid doet haar best, maar het is bij lange na niet voldoende. We zijn nog niet waar we moeten zijn. Er moet een duurzaam beleid komen en een integraal plan welke over minimaal vijf jaar wordt uitgezet. Daarbij moet er rekening gehouden worden met de globaliserende wereld waarin wij leven, zoals de technologische ontwikkelingen. En vooral op het gebied van ondernemerschapseducatie, zijn de ontwikkelingen nog zoek.’
Om het ondernemersklimaat in Suriname te verbeteren, moet er volgens Leanda meer aandacht besteed worden aan het vak. Zo vindt zij dat het ondernemerschap in het onderwijs ingevoerd moet worden zodat meerdere mensen het vak kunnen leren. ‘Ondernemen kun je leren’, stelt Leanda. Een studierichting ‘Ondernemerschap’ zou daar een bijdrage aan kunnen leveren. Onderwijsinstituten zouden eigen scholen kunnen opzetten en cursussen of opleidingen kunnen aanbieden. Dat zijn enkele initiatieven die bedrijven, instituten en/of ondernemers zelf zouden kunnen opzetten. Vanuit de regering zou er een ondenemerschapsbeleid moeten komen met een integraalplan op basis van dit beleid.
Actie
Je kunt wachten tot een land of regering iets doet, maar je kunt ook zelf initiatief nemen om een missie te bereiken. Wat kun of ga jij doen om het ondernemerschap in Suriname te bevorderen?
Recente reacties